Od 1 stycznia 2016 roku obowiązuje ustawa, zgodnie z którą matki, które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego, otrzymają pomoc po urodzeniu dziecka, a wyższe dochody nie zawsze spowodują pozbawienie zasiłku rodzinnego – wówczas obowiązywać będzie zasada – złotówka za złotówkę.
Kto otrzyma?
Nowe świadczenie rodzicielskie przysługuje matkom, które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego. Uprawnione do jego pobierania będą m.in. osoby bez pracy, utrzymujące się z rolnictwa, pracujące na umowach cywilnoprawnych – zlecenia czy o dzieło – oraz studentki. A także zatrudnione lub prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, jeśli nie będą pobierały zasiłku macierzyńskiego.
Świadczenie to będzie przysługiwało osobom sprawującym opiekę nad jednym urodzonym dzieckiem przez okres 52 tygodni, niezależnie od kryterium dochodowego w kwocie 1.000 zł miesięcznie. W przypadku urodzenia wieloraczków – nawet do 71 tygodni, a kwota pozostanie ta sama. Oznacza to, że w przypadku urodzenia jednego dziecka wypłacane będzie 1000 zł przez maksymalnie 52 tygodnie. W sytuacji urodzenia bliźniaków – świadczenie też będzie wypłacane w wysokości 1000 zł, ale przez 65 tygodni, w przypadku urodzenia wieloraczków – również kwota się nie zmieni, wydłuży się czas wypłacania z 69 do 71 tygodni.
- Otrzymają go także rodzice dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2016 roku, którzy nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego. W tym jednak przypadku świadczenie będzie przysługiwało od dnia wejścia przepisów, tj. od 1 stycznia 2016 roku, do ukończenia 52 tygodnia (lub więcej w przypadku ciąży mnogiej), od dnia narodzin dziecka – wyjaśnia Małgorzata Chomkowicz z sekcji świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Trzebnicy.
Przepisy nie zakazują wprost zatrudniania lub wykonywania innej pracy zarobkowej w trakcie jego pobierania. Wskazują jedynie, że rodzic może stracić do niego prawo, gdyby praca uniemożliwiała mu sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Kiedy nie przysługuje?
Nowe świadczenie nie przysługuje osobom, które otrzymują zasiłek macierzyński lub korzystają z podobnych świadczeń z tytułu urodzenia dziecka w innych systemach niż powszechny system ubezpieczeniowy (np. funkcjonariusze służb mundurowych).Wyklucza się możliwość pobierania przez rodziców w tym samym czasie, na to samo dziecko, zarówno nowego świadczenia rodzicielskiego, jak i zasiłku macierzyńskiego.
Jeśli matka ma jednak prawo do zasiłku dla bezrobotnych – świadczenie przysługuje matce w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego, a kwotą pobieranego zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ojciec dziecka otrzyma świadczenie, ale pod pewnymi warunkami - jeśli matka na swój wniosek skróci okres pobierania świadczenia rodzicielskiego po uprzednim wykorzystaniu tego świadczenia przez okres 14 tygodni, po śmierci matki dziecka lub jeśli matka porzuci swoje dziecko.
Ojciec nie może otrzymać 1 tys. zł, jeśli matka zatrudniona na etacie zdecyduje się na wcześniejszy powrót z urlopu macierzyńskiego. Drugie z rodziców nie może wówczas otrzymywać świadczenia do momentu ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.
Wniosek o przyznanie świadczenia powinien być złożony w ciągu 3 miesięcy od dnia urodzenia, przysposobienia dziecka lub też objęcia dziecka opieką. Gdy wniosek zostanie złożony po terminie, ale przed upływem 52-71 tygodni, prawo do świadczenia ustalane jest od miesiąca, w którym wpłynął wniosek.
Złotówka za złotówkę
Od stycznia zmieniły się także zasady przyznawania zasiłku rodzinnego i dodatków do zasiłku. Został wprowadzony mechanizm tzw. złotówki za złotówkę. W ten sposób wnioskujący będą mogli otrzymać świadczenie, nawet wtedy, gdy przekroczą kryterium dochodowe.
– Dotychczas było tak, że jeśli rodzina przekroczyła kryterium dochodowe o kilka złotych, nie otrzymywała świadczenia. Dziś jest inaczej. Rodziny, które przekroczą próg dochodowy nie stracą prawa do świadczeń rodzinnych. Jeśli np. rodzina przekroczy próg dochodowy o 20 zł, to właśnie o tę kwotę zostaną pomniejszone świadczenia, jednak należy wiedzieć, że przekroczenie kryterium dochodowego nie może być wyższe od łącznej kwoty świadczeń, o które wnioskuje rodzina – informuje M. Chomkowicz.
Zgodnie z nowymi przepisami, czyli zasadą tzw. złotówka za złotówkę, świadczenia rodzinne po przekroczeniu progu nie zostaną odebrane, ale wraz ze wzrostem dochodów rodziców będą stopniowo obniżane.
Powyższe zasady dotyczą zasiłku rodzinnego i dodatków do niego z tytułu: urodzenia dziecka, samotnego wychowywania dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, rozpoczęcia roku szkolnego oraz podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania.
Osoby, które w związku z przekroczeniem kryterium dochodowego otrzymały decyzję o odmowie przyznania zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy 2015/2016 mogą ponownie złożyć wniosek. Wprowadzenie zasady „złotówka za złotówkę” nie przewiduje bowiem przeliczenia dochodu i przyznania świadczeń z urzędu.
W kwietniu ma ruszyć projekt „Rodzina 500 plus”, zgodnie z którym wszystkie rodziny otrzymają po 500 zł na każde drugie i kolejne dziecko do ukończenia przez nie 18 roku życia, bez dodatkowych warunków. Rodziny o niskich dochodach otrzymają wsparcie także dla pierwszego dziecka przy spełnieniu kryterium 800 zł lub 1200 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego. Świadczenie nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu innych świadczeń m.in. rodzinnego, alimentacyjnego, czy zasiłku z pomocy społecznej. O warunkach otrzymania tego świadczenia poinformujemy w marcowym wydaniu PT.
