Jaźwiny – Atutem wsi są drzewa pochodzące z połowy XIX wieku, oraz domy mieszkalne z początku XX wieku. Ciekawostką jest, iż na terenie miejscowości występują dęby szypułkowe, z których 8 okazów to pomniki przyrody.
Liczba mieszkańców – 201 (na dzień 30.06.2024)
Sołtys – Monika Kolczak - Paszkiewicz
Najdawniejsze ślady osadnictwa na tym terenie związane są z epoką brązu (od ok. 1400-300 r. p.n.e.), reprezentowaną głównie przez kulturę łużycką w postaci nielicznych śladów osadnictwa i cmentarzysk. Kilka znalezisk archeologicznych pochodzi także z czasów wczesnego średniowiecza (od ok. V do połowy XIII w.)
Nazwę tej wsi odnotowały źródła z początku XIII w.: Yazwini (1208), Jazuini (1218), Werndorf (1711), Wernsdorf (1743), od 1785 do 1945 r. Werndorf, po 1945 r. Jaźwiny. Zanim oficjalnie została przyjęta ta nazwa, mieszkańcy wioski nazywali ją: Winnica.
Jest to nazwa topograficzna, która wywodzi się od staropolskiego, gwarowego słowa: jaźwa, które oznacza: jamę, norę. Natomiast druga, niemiecka nazwa Wernsdorf, ma pochodzenie patronimiczne i określa wieś, która była własnością człowieka o imieniu Werner (Werners – dorf).
W 1208 r. Henryk Brodaty, książę śląski, uposażając klasztor cysterek w Trzebnicy, wymienił nazwy jego posiadłości i wyznaczał ich granice. W granicach tych dóbr znalazły się także Jaźwiny. W 1218 r., książę ponownie określił uposażenie klasztoru i powtórnie wymienił Jaźwiny. Stosowny dokument – pod groźbą klątwy kościelnej – zatwierdzili: bp wrocławski Wawrzyniec i abp gnieźnieński, Henryk.
Zastrzeżenie budzi lokalizacja tej wsi, ponieważ według ww. dokumentów, książę kazał wbić 7 kamień graniczny w Jaźwinach, gdzie spotykają się granice wsi: Potrcovichi, Minichi, Wgrinovo (Piotrkowice, Miennice, Węgrzynów).
Od 1218 r. do XVII wieku na temat Jaźwin źródła historyczne milczą. Wobec tego trudno ustalić dzieje tej miejscowości. Niektórzy historycy przyjmują, że wioska powstała – wśród lasów i wrzosów – pod koniec XVI w. jako majątek rycerski. W 1595 r. właścicielem dóbr w Jaźwinach był Hans von Salich. Od 1617 r. majątek ten należał do Nikolasa von Salischa i Chrsttopha von Seidliza. W latach 1664-1696, do Pfilippa Rudolfa von Salischa, następnie, w latach 1696-1730 do Carla Philipsa von Salischa, a od 1730 do 1744 r., do Adama Rudolpha von Salischa. Potem majątek Salischów przeszedł w obce ręce. W 1744 r. właścicielem Jaźwin został Thomas Ludwig Röhl, w 1754 r. – graf von Solis, potem Carl Georg Heinrich von Holm i Tacklenburg, w latach 1767-1770 – Johann Heinrich von Scheliha, krótko trzymał je Heinrich Sylwiusz von Helmricha. Następnie właścicielami byli: baronowa Clara von Dracy z domu Langwiskel (l774-1798), Friderike Jaulinne von Lindliner z domu Wildau (1798-1819), Heinrich Daniel August Neugebauer (1819-1842), Moritz Küstner (1842-1845), Otto von Dresy (1845-1852), potem częściowo podzielone dobra zakupiła Federika Julianna Bertram, w 1857 r. otrzymała je córka – Augusta Eleonore Felicitas, która w 1861 r. sprzedała majątek Hugonowi von Niebeschützowi. W 1876 r. właścicielem dóbr został Hermann Boldt, w 1886 r. – Hans Lipinsky, w 1894 r. – Ernst Neumann. Około 1902 r., właścicielem Jaźwin został Wolf von Loebbecke, który w tym samym czasie kupił także majątek w Bukowcu i w Ligocie Trzebnickiej wraz z folwarkiem w Kanicach. Dobra te przetrwały w jego rękach do 1945 r.
Układ przestrzenny wsi miał charakter ulicówki ze skromną i swobodną zabudową względem drogi. Droga ta stanowiła odnogę szosy z Ligoty do Blizocina. W zakolu tej szosy powstał folwark i dwór – siedziba właściciela majątku. Przy nim założono zwarty kompleks zieleni z dębami, kasztanowcami, świerkami i robiniami. Podobne założenie było także za folwarkiem. Do folwarku prowadziła droga ziemna nad niewielką strugą, obsadzona głogami i ogłowionymi wierzbami, której uroku dodawały umieszczone na niej mostki.
W 1842 r. właścicielem majątku został dr medycyny, Moritz Küstner, który założył w swoim dworze Instytut Ortopedyczny. Prawdopodobnie nie rozwinął jego działalności na większą skalę, ponieważ w 1845 r. sprzedał majątek. Poza tym źródła na temat tego instytutu milczą.
W 1785 r., za czasów baronowej Clary von Darch, oprócz dworu i folwarku o areale 322 ha, była też wieś, która liczyła 4 domy i 26 zagrodników. Razem w folwarku i we wsi żyło 154 mieszkańców. Wszyscy byli ewangelikami i należeli do parafii w Masłowie. W 1820 r. wioska posiadała już 20 domów, 14 zagrodników i 200 mieszkańców oraz młyn wodny i browar. Natomiast w 1845 r. wieś liczyła 34 domy (24 numery) i 224 mieszkańców, w tym 23 katolików, którzy należeli do parafii w Koczurkach. Oprócz młyna i browaru, była również gorzelnia. Prawie 100 lat później, w 1939 r. Jaźwiny wraz z kolonią Kanice miały 215 mieszkańców, 48 budynków i 471 ha gruntów. Poza rolnikami, we wsi mieszkali również: stolarz, kowal, 2 szewców i handlarz. Była także karczma i szkoła ewangelicka. Ostatnim wójtem był Hermann Schiskale.
W czasie II wojny światowej, Wolff von Loebbecke, właściciel folwarków w Jaźwinach, Bukowcu, Ligocie i Kanicach, od 1940 r. w miejsce robotników wcielanych do Wehrmachtu, zatrudniał w swoich dobrach przymusowych robotników z Polski. W styczniu 1945 r., prawie wszyscy mieszkańcy Jaźwin opuścili wieś i udali się do Niemiec.
